اصول طراحی منظره در فضای سبز بیرون از خانه

ابتدا توجه کنید که این یک قانون است نه یک قاعده و حتما باید آن را رعایت کنید.

فضای سبز باید یک فضای مجزا از بخش‌های دیگر، مانند زمین بازی و… باشد. فقط در این حالت است که می‌توانید حس واقعی قرارگیری در آغوش طبیعت را حس کنید. این قانون به طور خاص می‌گوید که فقط در حالی که ارتفاع پوشش اطراف محوطه دست‌کم یک‌سوم طول آن فضا باشد، شخص در آن احساس می‌کند این بخش، فضایی مجزا از فضاهای دیگر است. حال این پوشش می‌تواند طبیعی باشد (مانند درختان و گیاهان دیگر و یا پوششی مصنوعی). این موضوع طی تحقیقاتی در  حوزه روان‌شناسی رفتاری به دست آمده است. به عنوان مثال اگر پهنای محوطه شما ۹ متر باشد حداق باید یک پرچین سه متری داشته باشید. البته اسثتناهایی وجود دارد اما یادتان باشد که یک فضای باز خوب همیشه باید علاوه بر حس آزاد بودن حس مجزا بودن از جاهای دیگر را نیز داشته باشد.

هر المانی در طراحی یک فضا، از درها و دیوارها و حتی پنجره‌ها گرفته تا المان‌هایی مانند درختان بزرگ، استخر و یا پرچین‌ها می‌تواند یک خط فرضی در ذهن ایجاد کند که به مرتبط شدن و سازماندهی طراحی کمک خواهد کرد.

به کمک این خطوط می‌توانید انسجام و نظم را در طراحی خود ایجاد کنید. این خطوط از هرج و مرج در طراحی جلوگیری کرده و یک ریتم خاص را در آن ایجاد می‌کند. به کمک این خطوط فرضی می‌توانید اصول اساسی هندسه را در طراحی خود به کار ببرید. در بحث خطوط فرضی می‌توان به دو جنبه بسیار اساسی اشاره کرد که شاید در ارتباط با هم کمی هم متضاد به نظر برسند.

اولین جنبه که اشاره به یک نظم اساسی دارد، این است که فضای سبز یا باغ، با همه طبیعی و عریض بودن، باز هم بر اساس اصولی قوی طرح‌ریزی می‌شوند. دوم اینکه این خطوط نظم‌دهنده را در هر صورت طراح مشخص می‌کند و یک امر فردی است. که می‌تواند با توجه به سبک و سلیقه افراد متفاوت باشد. اما باید در نظر گرفت که همین استفاده از خطوط می‌تواند یک طراح حرفه‌ای را از یک طراح تازه‌کار جدا کند.

قوانین معین و ثابت‌شده‌ای هستند که به ما در بهبود و رفع نواقص طراحی کمک خواهند کرد.

یکی از این قوانین، قانون نسبت طلایی است که در بسیاری از موارد، از اهرام ثلاثه مصر گرفته تا معبد پارتنون آکروپولیس یونان مشاهده می‌شود. و در طول تاریخ به عنوان قاعده‌ای برای ایجاد حس تعادل و نظم بارها استفاده شده است. از این قانون می‌توان برای ایجاد یک مستطیل مناسب استفاده کرد. و در طراحی، این مستطیل می‌تواند ابعاد باغ، باغچه یا فضای باز بیرون منزل شما باشد.

برای ایجاد یک مستطیل (یا پیدا کردن میزان مناسب طول و عرض مناسب فضای سبز) با توجه به قانون نسبت طلایی، باید این ابعاد را طوری در نظر بگیرید که نسبت عرض به طول برابر باشد با نسبت طول به جمع طول و عرض یعنی ( a/b = b/a+b ). شاید نمی‌دانستید اما هنگام طراحی باید کمی با ریاضیات آشنا باشید. معمارهای خوب مجبور به یادگیری ریاضیات هستند.

نسبت طلایی تقریبا به نسبت ۱.۶ : ۱ نزدیک است. یعنی کافیست تا ابتدا ضلع کوچک (عرض محیط) را در نظر گرفته و با ضرب کردن آن در ۱.۶ اندازه ضلع بزرگتر یا همان طول محیط را پیدا کنید. به عنوان مثال اگر عرض باغچه خود را ۲ متر در نظر گرفته‌اید، ۲ را ضربدر ۱.۶ کنید که نتیجه ۳.۲ متر خواهد بود. پس ابعاد باغچه شما باید ۲ در ۳.۲ متر باشد. از این قانون می‌توانید در هرجایی مانند بالکن، تراس، باغچه، پاسیو، آلاچیق و … استفاده کنید.

در طراحی و معماری نسبت‌ها از اهمیت خاصی برخوردار هستند.

یکی دیگر از نسبت‌های مهم، قانون مربوط به طراحی پله‌ است که توماس دی چرچ آن را بیان کرده است. این قانون ساده می‌گوید که دو برابر ارتفاع پله به اضافه سطح پله (آنجایی که برروی آن پا می‌گذارید) باید برابر با ۲۶ اینچ یا ۶۶.۰۴ سانتیمتر باشد. یعنی اگر قرار است ارتفاع پله‌های شما ۵ اینچ باشد، سطح آن‌ها باید ۱۶ اینچ باشد.

۲۶= (۱۶)+(۲*۵)

این قانون به نظر بسیار درست و کاربردی است و می‌توانید در پله‌های مختلف از آن استفاده کنید. همچنین اگر قرار است دو نفر دوشادوش هم پله‌ها را بالا بروند عرض پله‌ها باید حداقل ۱۵۲ سانتی‌متر باشد.

بیاید در مورد آخرین قاعده در مورد اندازه‌ها در طراحی نیز صحبت کنیم. و آن این قاعده است: بزرگ‌تر را ترجیح دهید!

اگر در مورد این فکر می‌کنید که راه‌پله را عریض بسازید یا باریک، استخر را طولانی‌تر بسازید یا کوتاه‌تر و یا آلاچیق را کوتاه‌تر بسازید یا بلندتر، در این مواقع همیشه بزرگتر را به کوچکتر ترجیح دهید.

گیاهان بیش از المان‌های دیگر در طراحی، تنوع و تغییر دارند و شاید به همین دلیل نمی‌توان یک قاعده خاصی را برای آن‌ها تعیین کرد.

با این حال قوانینی وجود دارند که در ادامه به آن‌ها خواهیم پرداخت. برای ایجاد فضای سبز مناسب باید به گیاهانی که در آن می‌کارید بسیار دقت کنید. ابتدا باید در نظر داشته باشید که اول باید گیاهان و درختان بزرگ را در محوطه جاگذاری کنید. ابتدا از درختان شروع کنید، سپس بوته‌ها، گل‌ها و سرانجام برای پوشش زمین فکری کنید.

این کار نه تنها شما را خلاق‌تر می‌کند (به این دلیل که با دیدن المان‌های بزرگتر در ابتدا می‌توانید نمای کلی را بهتر درک کنید) بلکه از لحاظ اجرایی نیز بهتر است. قرار دادن یک درخت بزرگ در فضا نیاز به چند نیرو و تجهیزات لازم و همچنین جای کافی برای مانور و حرکت دارد. به همین دلیل، به عنوان مثال اگر در ابتدا گل‌ها را بکارید سپس بخواهید درختی در آنجا قرار دهید شاید لازم باشد بخش گل‌ها را خراب کنید. و این دوباره کاری می‌تواند بسیار غم‌انگیز باشد.

استفاده از انواع گیاهان با سایزهای مختلف در فضای سبز واقعا دشوار است و فقط یک متخصص طراحی می‌تواند به خوبی از عهده این کار برآید.

با این حال استفاده زیاد از یک نوع گیاه می‌تواند ایده‌ای بسیار قوی و تاثیرگذار باشد. به عنوان مثال می‌توانید از یک نوع بوته، درخت یا گل به صورت مکرر استفاده کنید. راسل پیج، یکی از بزرگترین طراحان فضای سبز قرن بیست این ایده را به خوبی بیان می‌کند: «بیشترین میزان لذت و جذابیت بصری زمانی ایجاد می‌شود که از یک المان ساده به تعدا زیاد استفاده کنید. معبد پارتنون یونان را تصور کنید در ستون‌هایی با اندازه و جنس مختلف! [که چقدر بد می‌شد در این حالت] »

قانونی که باید بسیار به آن توجه کنید این است که بهتر است یک گیاه ارزان را در گودالی مناسب بکارید تا اینکه یک گیاه گران‌قیمت را در مکانی غیرآراسته و نامناسب بکارید. مهم نیست که چه طرح نقشه‌ای دارید. اگر نتوانید گیاهان را از لحاظ ارتقاع، اندازه و جایی که در آن کاشته می‌شوند به خوبی انتخاب کرده و بکارید نتیجه کار اصلا جالب نخواهد بود. این قاعده را واقع نمی‌توان نادیده گرفت.